Lokale muziek uit de hele wereld
 elke 1e zondag van de maand
Serie lunchconcerten op zondagmiddag van 12 - 14 uur, 
met een verrukkelijke exotische wereldlunch!
Vispoortplein 16, 7201 ET Zutphen

SPECIALE AANBIEDING, geldig t/m 30 januari 2020:

Neem een abonnement: 6 concerten voorde prijs  van 5 = EUR 75,-.
Bestellen via info@wereldmuziek.nl 

Het Wereldlokaal in Zutphen: elke maand een wereldband van formaat: authentiek, traditioneel, akoestisch. Onze artiesten spelen en zingen met liefde en passie de muziek uit hun eigen cultuur en tradities. Hier hoor je bevlogen, authentieke en bezielde lokale muziek uit Amerika, Griekenland, Turkije, Tsjechië, Roemenië, Ierland, Hongarije, de Balkan, de Arabische wereld, Afrika, Azië en nog veel meer. 

WERELDLOKAAL
Lokale muziek uit de hele wereld
Elke eerste zondag van de maand
Vispoortplein 16, Zutphen

SEIZOEN VOORJAAR 2020


THEMA: "INFLUENCERS". 

Het Wereldlokaal zit propvol influencers. Zigeuners uit Hongarije inspireren Nederlandse musici en dansers; Europese folklore en middeleeuwse ballades beïnvloeden Vlaamse muzikanten; Spaanse en Argentijnse tangomuzikanten worden aangestoken door Django Reinhardt; een smeltkroes van klassiek Ottomaans repertoire, Syrische folk en Balkan tot Purcell inspireert een Syrische componist; een Nederlandse componist wordt bedwelmd door Turkse muziek en vervolgens vertolkt door Griekse muzikanten; de zigeuners maakten Spaanse muziek tot Flamenco. 

zondag 2 februari, 12 uur: HAJNALI HUNGARY (Hongarije)
Hongaarse traditionele volksmuziek en - dans
Feestmuziek van Hongaren, Roemenen en Roma

Het orkest Hajnali speelt en zingt levende volksmuziek van het platteland van Hongarije en de Hongaars sprekende gebieden daaromheen, zoals Transsylvanië. Hajnali speelt de muziek die je daarginds nog altijd kunt horen op de boerenbruiloften op het platteland. Vaak zijn het eeuwenoude liederen, met aangrijpende teksten. Zowel tekst als melodie geven een beeld van het typische Hongaarse gemoed: melancholisch, strijdlustig, trots en ontroerend. En soms erg direct en rauw. Deze muziek is niet om te behagen, maar om te troosten. Men gooit zijn verdriet in de klaagliederen en stampt het eruit in snelle dansen. De muzikanten van Hajnali zijn rechtstreekse leerlingen van de Roma-muzikanten uit Transsylvanië. Daarmee hebben ze uit de eerste hand de ambachtelijke techniek, de vurigheid en passie van de zigeuners meegekregen. De groep gaat voor het aardse, het trotse, en voor de ongelofelijke schoonheid van de oude Hongaarse liederen, rijkelijk versierd door de viool. Hajnali is een vaste waarde in het Hongaarse Danshuis in Utrecht. Een danspaar laat enkele prachtige Hongaarse volksdansen zien, maar is ook bereid om de gasten uit te nodigen op de dansvloer. 
www.speelman.nl/hajnali ; www.tanchazutrecht.nl

zondag 1 maart, 12:00 uur: ELIXIR (België)
Europese folklore, middeleeuwse ballades, muziek van de Zijderoute en nieuwe composities op nieuwe instrumenten

Een niet te versmaden concert voor elke fan van traditionele muziek die ver buiten zijn oevers treedt! Elixir, levensverlengend drankje, kwintessens van het leven, gepuurd uit de extracten van Europese folklore en middeleeuwse ballades, uit de echo's van mysterieuze caravanserails langs de mythische Zijderoute. De sublimatie van dit fantastische brouwsel werd verkregen door een procédé van strakke composities en losse improvisatie. Een uniek brouwsel ge(s)maakt door Tom Theuns en Aurélie Dorzée, met de vakkundige hulp van Michel Massot. Deze drie alchemisten zoeken en leven zich uit in een laboratorium vol vreemde instrumenten waarvan sommige speciaal voor dit avontuur zijn uitgevonden en vervaardigd door enkele bevriende instrumentenbouwers. Op die manier zijn op hun nieuwe album ‘Elixir’ onder meer de viola d’amore, mandolauoto, trompetviool, psalterion, sitar, spijkerviool, sousafoon, harmonium, mandoline, banjo enz. te horen.

https://open.spotify.com/album/6kp3n9ND5WPCZyEG1xLUgs
https://youtu.be/tfdAxwzOVMM 

zondag 5 april, 12:00 uur: LA LUNFARDITA (Spanje en Argentinië)
Tango meets Django; een schitterende mix van gipsy-jazz en tango muziek. 
Tangodansers zijn welkom

Deze vier muzikanten nemen het publiek mee van de cafés van Buenos Aires naar de kroegen in Parijs, van de theaters van Madrid naar de tango-salons in Nederland. Django Reinhardt en Gardel zijn hoorbaar de peetvaders van de band. De muzikanten vermengen op een unieke manier traditionele Buenos-Airesmuziek met de Europese Manouche Jazz. Door jamsessies in de Spaanse hoofdstad kruisten deze twee muziekstijlen elkaars pad, waarbij Argentijnse zang en Europese gipsy-gitaar en -accordeon werden samengebracht. Carolina Eva Dubois uit Buenos Aires vuurt met haar zang de gipsy gitarist Simon ‘Gumbo’ Cuenca aan en brengt u direct in de sfeer van de danslokalen in Madrid. Jesús Penarando begeleidt op accordeon en zwiert als het ware rond de sturende contrabas van Alejandro Ollero Temprano.
Ze hebben onlangs een tweede cd uitgebracht in Spanje en presenteren deze nu trots in Nederland.

https://youtu.be/UpUwYtVBluo
https://youtu.be/PN06vthJshY
https://youtu.be/fuIh-FNUq4M

zondag 3 mei, 12:00 uur: JIRAAN (Syrië en Turkije)
Klassieke en eigentijdse Arabische muziek
Een smeltkroes van klassiek Ottomaans repertoire, Syrische folk, Balkan en Purcell 

Syrische muzikanten verlieten de laatste jaren noodgedwongen hun thuisland. In Nederland en België ontstonden nieuwe samenwerkingen van Aleppo tot Istanbul en verder. Het resulteerde in verrassende muziek die teruggaat op een gedeelde traditie. De Syrische violist en componist Shalan Alhamwy verzamelde vanuit zijn nieuwe Belgische thuis enkele Arabische en Turkse collega’s rond zich. Samen presenteren ze wat hen verbindt: subtiele melodieën, wervelende riedels en adembenemende improvisaties en muziek van oost en west, met een jazzy touch. Jiraan, de naam van dit unieke Turks-Syrische gelegenheidsensemble, betekent letterlijk 'buren'. Artistiek combineert het klassiek-traditioneel repertoire met jazzinvloeden. De groep voert een muzikale dialoog en zoekt de relatie tussen verschillende muziektradities, gemeenschappelijke kenmerken tussen oosterse muziek en Europese volks- en barokmuziek. Van klassiek ottomaans repertoire, Syrische folk en Balkan tot Purcell, naast nieuwe composities die de traditionele vormen volgens een nieuwe aanpak benaderen.

www.jiraan.net 
https://www.facebook.com/shalan.alhamwy/videos/10155517418613952/
https://youtu.be/kWrvRDu2bQ8

zondag 7 juni: 12:00 uur: KAIROS COLLECTIVE (Griekenland)
Hedendaagse modale muziek uit Griekenland & Turkije

Griekse muzikanten spelen Turkse muziek van een Nederlandse componist. Het Kairos Collective uit Griekenland speelt "hedendaagse modale muziek". Daarmee bedoelt men: nieuwe composities volgens de regels van de klassieke Turkse muziek. Kairos Collective speelt werken van de Nederlandse componist Michiel van der Meulen, geïnspireerd door de zeer bijzondere makam-muziek uit Istanbul en de volksmuziek van de Balkan. Dat laatste is o.a. te merken aan de wonderbaarlijke vreemde ritmes in zijn composities. Denk bij "modale muziek" aan de Arabische maqam en Ottomaanse makam, die op de muziek van o.a. Spanje en de Balkan een grote invloed hebben uitgeoefend. Michiel van der Meulen prijst zich gelukkig met deze geweldige muzikanten: neyspeler Harris Lambrakis, de broers Giorgios en Nikos Papaiannou op viool en cello, de udspeler Taxiarchis Georgoulis, Manolis Kanakakis op kanun en de percussioniste Marijia Katsouna. Afgezien van technisch goed zijn het stuk voor stuk muzikale vrijdenkers die de muziek niet slechts uitvoeren, maar enorm verrijken met prachtige improvisaties en al even spontane als rake arrangementen. CD's: Pîrî Reis; Europe. 

zondag 5 juli 2020, 12:00 uur: MELODÍAS DEL CORAZÓN (Spanje)
Gipsy Flamenco uit Spanje en Zuid-Amerika, met dans

Met het warmbloedige concertprogramma ”Melodías del Corazón" wordt de luisteraar meegenomen naar een wereld vol passie, weemoed en hartstocht. Op het repertoire staan zowel bestaande als zelfgeschreven Spaanstalige nummers. Monica Coronado is geboren en opgegroeid in Barcelona. Toen ze 25 jaar was, is ze met haar gitaar op muzikale wereldreis gegaan. Via Cuba, Amerika en India is ze uiteindelijk in Nederland beland. In Arnhem heeft ze lichte muziek gestudeerd. Danseres Judith Naber heeft een unieke stijl, die zowel elementen uit de flamenco en moderne dans bevat. Met soepele, gracieuze bewegingen en imponerend voetenwerk vertelt ze een beeldend verhaal. Na haar studie aan de dansacademie te Arnhem vertrok Judith naar Sevilla om zich te verdiepen in de Spaanse dans. De Spaanse gitaar is voor Manito een verlengstuk van zijn ziel. Hij speelt naar eigen zeggen ‘hoe de sterren staan en de wind waait’. Het spel van hem is intuïtief en rijk aan diverse stijlen en invloeden. Zijn naam is een directe verwijzing naar de Franse gitaarlegende ‘Manitas de Plata’. Manito speelt naast verschillende gitaren ook andere snaarinstrumenten zoals de laúd (Spaanse luit). 

https://youtu.be/lCZcjSIKW88
https://youtu.be/mLMjgSdxu-g
https://youtu.be/67Wk5NeyCiQ

Entree:
Volwassenen: € 15,-
Scholieren en studenten: € 10,-
Kinderen 7 t/m 12 jaar, asielzoekers en minima: € 5,-
Kinderen 0 t/m 6 jaar: gratis

Reserveren:
Mail naar: info@wereldmuziek.nl  en maak het juiste bedrag uiterlijk 2 dagen vóór het concert over naar bankrekening NL68 RABO 0322 5387 69 t.n.v. Stichting Pentaton. Reserveren is niet verplicht. Je kunt ook aan de zaal betalen (contant). 

www.facebook.com/wereldlokaal/ >> Evenementen  

  WOUTER SWETS  (1930 - 2016)

Nestor van de wereldmuziek in Nederland

De Nederlandse Alan Lomax

Wouter Swets was een bekende en markante etnomusicoloog. Als een Alan Lomax verzamelde hij volksmuziek in de Balkan, in de jaren '50. Zijn arrangementen werden gretig verwerkt in hits van Kate Bush en Andy Irvine. Swets heeft een groot publiek enthousiast gemaakt voor de volksmuziek van de Balkan en voor de Turkse, Arabische en Centraal-Aziatische kunstmuziek. Hij was leider van de orkesten Čalgija en Al Farabi. Hij verzorgde radiolezingen voor de KRO en schreef  wereldmuziekrecensies in het maandblad "Luister". 

Čalgija 
Op 25 mei overleed Wouter Swets, op 86-jarige leeftijd. Musicus, etnomusicoloog, componist, leraar, schrijver en bandleider van de orkesten Čalgija en Al-Farabi. Maar vooral een pionier, ontdekkingsreiziger, inspirator, verteller en voortrekker op het gebied van wereldmuziek. Swets heeft meerdere generaties wereldmuzikanten opgeleid, geïnspireerd en hun oren geopend voor al het schoons wat er in de wereld te beluisteren valt: niet de heersende pop, jazz, klassiek of de cross-overs uit de wereldsteden, maar juist de juweeltjes uit de kleinste dorpen van Albanië, Macedonië, Bulgarije, Griekenland, Turkije, Iran of Afghanistan. Later heeft hij veel aandacht geschonken aan klassieke Arabische, Centraal-Aziatische en met name Turkse muziek. 

Via zijn lezingen, workshops, radioprogramma's, wetenschappelijke artikelen, polemieken, optredens en CD-recensies heeft hij onnoemelijk veel muzikanten en muziekliefhebbers op het spoor gezet van traditionele volksmuziek en van niet-westerse klassieke muziek. Ofschoon hij een hekel had aan het woord 'wereldmuziek' kunnen we hem met recht de godfather (of nestor) noemen van de wereldmuziek in Nederland.  

Béla Bartók
In de jaren '50 was Swets één van de eerste musici en musicologen die veldwerk deden op de Balkan. Hij bezocht verafgelegen dorpen en leerde van de lokale muzikanten hun volksmuziek met behulp van zijn accordeon. Thuisgekomen schreef hij al de aangeleerde melodieën op. Later kwam de bandrecorder er aan te pas. En net als Béla Bartók vertrouwde hij al zijn opnamen uiteindelijk geduldig toe aan het papier. Gedurende zijn leven heeft Swets een unieke verzameling transcripties, bandopnamen, 78- en 45-toerenplaten, LP's en CD's opgebouwd. Uniek omdat veel van deze muziek sinds lang van de aardbodem verdwenen is. Zijn verzameling wordt overgedragen aan de afdeling Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek van Leiden.  

In de jaren '60 kwam dankzij Wouter Swets de volksmuziek van de Balkan via de radio de huiskamers binnen. In een tijd dat de gemiddelde concertganger nog nooit volksmuziek van de Balkan had gehoord, richtte Wouters Swets zijn orkest Čalgija op, met als doelstelling: Nederlanders laten kennismaken met authentieke volksmuziek uit een onbekende wereld. Het woordje « authentiek » mag niet te lichtvaardig worden opgevat. Wouter deed research naar de herkomst van een bepaalde melodie en ontdeed deze van moderne en westerse aanpassingen, waardoor de oorspronkelijke schoonheid en levendigheid weer te voorschijn kwam. Overigens was hij een meester in het arrangeren en in het componeren van gepaste tussenspelen (instrumentaal intermezzo tussen twee coupletten van een lied).  

Pionier
Het was in die jaren bijna onmogelijk om muzikanten uit de communistische landen naar het Westen te laten reizen. Dus rond 1970, toen wereldwijd de belangstelling voor volkscultuur begon te groeien, zaten Swets en zijn ensemble op de kop van de golf. Zijn pionierswerk werd niet alleen in Nederland opgemerkt. Ook vanuit het buitenland kregen de albums van Čalgija veel lof. Dat bleek uit enthousiaste recensies, maar ook uit navolging. Het nummer « Antice, džanam, dušice » (uit de eerste LP van Čalgija) is door Donal Lunny verwerkt in een nummer van Kate Bush. De Ierse groep East Wind (Andy Irvine) heeft één van de mooiste arrangementen van Wouters Swets opnieuw uitgebracht en bewerkt (en na hen vele anderen, waaronder Parne Gadje).  https://youtu.be/IWOvnoGbhO4   ;   https://youtu.be/vqpkR-I-CKI.  

In de jaren '80 en '90 verlegde Swets zijn aandacht naar de Turkse, Arabische en Centraal-Aziatische muziek. Met zijn ensemble Al-Farabi bracht hij een fascinerende CD uit, waarin hij frappante overeenkomsten liet zien tussen de oude Byzantijnse en Gregoriaanse kerkmuziek enerzijds en de islamitische muziek anderzijds. Swets was ook in kringen van Turkse musicologen zeer gerespecteerd. Opvallend was de grote kennis die Wouter bezat van de geschiedenis van de Balkan en het Nabije Oosten. Daardoor wist hij veel muzikale ontwikkelingen ook in een bredere cultuurhistorische context te plaatsen.  

Componist van Turkse muziek
Swets heeft altijd het principe gehuldigd dat je geen muziekwetenschapper kunt zijn als je ook geen uitvoerend musicus bent. Hij ging nog een stapje verder: hij ging componeren in de traditie van de Turkse en Arabische klassieke muziek, inclusief de gewoonte van moderne componisten om de grenzen van de geijkte kaders op te zoeken. Enkele van zijn composities zijn te beluisteren op de CD van Ensemble Al Farabi.  

Swets was een actief lid van de International Folk Music Council (IFMC). Hij was actief lid van de Society for Ethnomusicology. Hij publiceerde regelmatig artikelen in het internationale wetenschappelijke tijdschrift "Ethnomusicology". Naast radiopresentaties in de jaren '60 en '70 over Balkanmuziek verzorgde Swets in het seizoen 81/82 een serie van 21 radiouitzendingen over « Traditionele Turkse Kunstmuziek ». In 1983 verscheen een boek van Swets met dezelfde titel, uitgebracht door de KRO.  

Wouter Swets heeft bijna 30 jaar lang wereldmuziek-LP's en -CD's gerecenseerd in het tijdschrift "Luister". Hij was bijzonder kritisch, maar kon enorm lovend zijn als het ging om producties die met kennis van zaken en met grote toewijding waren gemaakt.  

Rijke oogst
Een veelgehoord citaat van leerlingen en bewonderaars: « Mijn leven was wel heel anders geworden zonder Wouter, in die muzikaal vormende dagen”. Mede dankzij Swets is er een golf van nieuwe ensembles over Nederland gespoeld, die zich met grote toewijding hebben toegelegd op traditionele volksmuziek en natuurlijk ook op eigentijdse bewerkingen en nieuwe composities. Noem mij één pionier die met succes zoveel zaadjes heeft gezaaid! We mogen Swets dankbaar zijn voor een rijke oogst: Čalgija, Al Farabi, Ot Azoj, Amsterdam Klezmer Band, Parne Gadje, Pauni Trio, Čarlama, Barana, Charivari Trio, Čubrica, Hajnali, Dubbelzijdig, Amariszi, Oriënt Express, Jamas, Sultan, Kusmet, Taksim, Isalka,  Kompania Siga en vele andere wereldmuziekbands.

Zutphen, 7 juni 2016,

Crispijn Oomes, 
in samenwerking Roel Sluis, Hans Turin, Roland van Abel, Roel Schuyt, Magnus Robb, Michiel van der Meulen 

Soundtrack "Sulejmanovo oro"

Discografie :
LP : Calgija: Music from the Balkans and Anatolia No. 1. MU 7425. Munich Records, 1978.
CD : Calgija: Music from the Balkans and Anatolia No. 2. PAN 2007CD. Pan Records, 1990
CD : Ensemble Al Farabi: Saba Kar-I Natik, Ilahiler. Pan Ethnic, 2002

info@wereldmuziek.nl 

Wiki-Wereldmuziek® nodigt iedereen uit om deze informatie te verbeteren en aan te vullen! Ook zijn we geïnteresseerd in links naar YouTube en andere video- en audio-voorbeelden. info@wereldmuziek.nl 

Een korte geschiedenis van Macedonië
Als Alexander de Grote trouw was gebleven aan zijn vaderland, dan was zijn Grote Wereldrijk niet Grieks (Hellenistisch) geweest, maar Macedonisch. Dan dan hadden we op het gymnasium misschien wel oud-Macedonisch geleerd i.p.v. oud-Grieks.

Welke muziek zou er geklonken hebben in de oudheid en de middeleeuwen in Macedonië? Sommige musicologen, zoals Wouter Swets, hebben voldoende aanwijzingen dat in de vroege middeleeuwen (nog lang voor de komst van de Turken naar Anatolië in de 11e eeuw) in Zuid-Oost Europa (en misschien wel in heel Europa) veel verschillende toonladders hebben bestaan, waarbij microtonen (kwarttonen) werden gebruikt. Dat betekent bijvoorbeeld dat de oudst bekende kerkmuziek (het Gregoriaans) vroeger ook kwarttonen kende. Swets heeft dit o.a. geïllustreerd op de CD: PAN 2073, Ensemble Al Farabi: "Saba kar-i natik, ilahiler, Gregorian hymns".

Macedonië is na 1453 bezet (ingelijfd) door het Ottomaanse Rijk en pas in 1913 bevrijd. Vervolgens werd het toen verdeeld onder Joegoslavië, Bulgarije en Griekenland. De Griekse regeringen hebben jarenlang (en nog steeds) hun best gedaan om de Macedonische taal en cultuur in Griekenland te verbieden, maar blijkens YouTube is dat nog steeds niet gelukt.

Het Macedonisch en het Bulgaars zijn overigens nagenoeg dezelfde taal. De volksmuziek van Bulgaren en Macedoniërs is sterk verwant.

In 1821 probeerden de Macedoniërs zich tevergeefs van de Ottomanen te bevrijden en in 1903 opnieuw. Op 2 augustus 1903 ontstaken de Macedoniërs op een afgesproken tijdstip op alle bergtoppen grote vuren, ten teken dat de opstand begonnen was. Deze Ilinden-opstand is o.a. beschreven in het boek Oriënt-express van A. den Doolaard. Ook al is de opstand toen mislukt, de Macedoniërs ontlenen er nog steeds hun trots en hun strijdbaarheid aan. Die strijdbaarheid klinkt nog door in het woord Partizanen. 

Meer over de geschiedenis van Macedonië vind je op Wikipedia:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Macedoni%C3%AB_(regio) 
http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_historische_regio_Macedoni%C3%AB
Meer over Ilinden op: http://www.stoep.eu/bbarchief/2003/315.pdf

Volksmuziek van Macedonië 

De volksmuziek van de Macedoniërs is van oorsprong muziek van boeren en herders. Doorgaans wordt er homofoon gezongen, met een bourdonstem als begeleiding. Boereninstrumenten zijn de gaida (doedelzak), de kaval (open fluit), de tambura (tokkelinstrument) en de g'dulka (vedel). Er wordt veel geïmproviseerd. Vaak volgt er een (wel of niet geïmproviseerd) instrumentaal tussenspel tussen de coupletten van het gezongen lied. Als het lied is afgelopen, gaan de muzikanten vrij improviseren. 

In de grote steden gebruikte men een stedelijk instrumentarium, dat overduidelijk van de Turken was overgenomen: klarinet, viool, kanun, ud en darbuka: het zgn. Čalgija -orkest. In de instrumentale volksmuziek (improvisaties) zijn duidelijk Turkse makams te horen (met kwarttonen). 

Ook in Noord-Griekenland speelt en zingt men Macedonische volksmuziek. Bij bruiloften wordt vaak de Turkse combinatie zurna (schalmei) en tapan (grote trom) gebruikt: dat kun je kilometers ver nog horen! 

In Bulgarije is de volksmuziek uit het Pirin-gebergte Macedonische volksmuziek. 

Wat ik mooi vind aan Macedonische muziek is de homofonie (alles unisono) en de oude toonladders, zoals dorisch (verwant aan de makam uşak). En natuurlijk de vrije, creatieve improvisaties (die altijd binnen de gebruikte toonladder/ makam blijven). De melodieën zijn vaak ijzersterk, de toonladders hebben een krachtig effect, de klaagmuziek is hartverscheurend en de dansmuziek is zeer uitnodigend en opzwepend. De combinatie van kaval, doedelzak en g'dulka is heel eigen en authentiek.

Er zijn klaagliederen en zgn. tafelliederen (verhalend) en er is dansmuziek. Mooi, interessant en leuk zijn de ingewikkelde maatsoorten (7/8, 5/8, 11/16, 9/8, 18/16). 

Fanfares
De koperblaasmuziek (fanfare, Blehmuzika) is een hoofdstuk apart in de militaire muziek van Macedonië èn Servië. Deze stamt uit de tijd van de toenemende Oostenrijks-Hongaarse invloed op de Balkan, sedert de 19e eeuw. Turkse militaire kapellen lieten zich steeds vaker onderwijzen door Oostenrijkse dirigenten (o.a. Joseph Schlesinger, tevens componist van de eerste Servische opera). Zo kwamen de westerse harmonieën op de Balkan, terwijl de fanfare van oorsprong een Turkse uitvinding is. Tot de val van het IJzeren Gordijn bleef de blehmuzika zo goed als verborgen voor het westerse publiek. Toch waren er in 1987 al concerten in Duitsland en Nederland van het Zuid-Servische blaasorkest van Jova Stojiljković, dat door de meer open politiek van het communistisch regime in Joegoslavië wel naar het buitenland kon reizen. Het VPRO-programma De Wandelende Tak greep toen de kans om voor het eerst een concert van blehmuzika op de Nederlandse radio uit te zenden. Dit legendarische eerste optreden van een blaasorkest uit de Balkan werd op 5 juni 1987 in Arnhem georganiseerd door het toenmalige VPRO Festival, een initiatief dat deel uitmaakte van de ledenwerving van deze Nederlandse omroep. Lees verder op: http://walterslosse.wordpress.com/2011/04/06/b-van-blehmuzika/ (met geluidsvoorbeeld).

In Servië is bekend de fanfare van Goran Bregovic, in Macedonië: Kočani Orkestar en de Gebroeders Kadrievi (http://www.speelman.nl/ensemble/KadrieviGipsyFanfare ) Deze fanfares spelen zowel lokale volksmuziek als zigeunerliedjes, met veel virtuositeit.

Roma (zigeunermuziek)
Veel volksmuzikanten in Macedonië zijn roma. Zij spelen en zingen Macedonische volksmuziek en daarnaast hun eigen roma-volksmuziek. Een bekende zigeunerzangeres uit Macedonië is Esma Redzepova. Ze zingt heel aangrijpend. Ze kent zowel een Macedonisch volksmuziekrepertoire als een zigeunerrepertoire. 

Op ons YouTube-kanaal http://www.youtube.com/speelmanworldmusic vind je een afspeellijst met Macedonische muziek. Neem er de tijd voor: alle hier genoemde muzieksoorten komen voorbij. Oudere opnamen herken je hieraan dat er geen video-opnamen van bestaan, alleen audio (met stilstaande plaatjes). 

Hedendaagse Macedonische volksmuziek
In de moderne tijd past men steeds vaker westerse akkoorden toe (sinds 1960), een elektrische basgitaar, een keyboard en een drumstel, alsmede veelvuldig gebruik van een tweede stem in parallelle tertsen (suikerzoet, denk aan Duitse Schlagers), waarmee definitief het traditionele karakter van de Macedonische muziek om zeep is geholpen. Helaas zijn deze moderne varianten vaak de enige die je tegenwoordig nog op de radio en TV hoort en ziet (in een spastische setting). Het valt dus niet mee om traditionele Macedonische muziek te vinden, omdat het is weggedrukt door de commerciële muziek. 

Als je een muzikant ontmoet in een restaurant, vraag dan meer dan drie keer naar een traditioneel Macedonisch lied (eerder geloven ze je niet), anders krijg je alleen maar westerse evergreens over je heen. 

Balkan-beat
De westere popmuziek heeft elementen uit de Balkan-muziek ontdekt en verwerkt in de zgn. Balkan-beat (sinds 2000). O.a. bekend van de films van Kusturica en van DJ Shantel (Dizko Partizani: http://youtu.be/wFuuuqBcEVM ) Het heeft weinig meer met Macedonische volksmuziek te maken en ook weinig met partizanen, maar wel met disko! Toch zijn veel jongeren dankzij de Balkan-beat geïnteresseerd geraakt in de muziek van de Balkan.

Literatuur
A. Den Doolaard: Oriënt-Express
A. Den Doolaard: Het leven van een landloper
R. Boonzaaijer-Flaes: Bewogen Koper (over de geschiedenis van de fanfares wereldwijd)

Discografie
LP: Čalgija , door orkest Čalgija , o.l.v. Wouter Swets: MU 7425, Munich Records, 1979.

Crispijn Oomes
http://www.speelman.nl  
YouTube-kanaal http://www.youtube.com/speelmanworldmusic  
info@wereldmuziek.nl